ABD Başkanı Donald Trump’ın, dünya ticaretini derinden etkileyen yüksek gümrük tarifeleri politikasına yönelik 90 günlük bir “duraklama” ilan etmesi, geçici bir rahatlama sağlamış olsa da bu karar Avrupa’da ve küresel piyasalarda ciddi bir belirsizlik yarattı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un “Bu sadece kırılgan bir moladır” sözleri, durumu tam anlamıyla özetliyor.
90 Günlük Mola: Gerçek Bir Geri Adım mı, Yoksa Takvimli Bir Tehdit mi?
Trump yönetimi tarafından açıklanan 90 günlük tarife askıya alma kararı, birçok ülke için bir müzakere şansı gibi görünse de, bunun ardında yatan stratejik hamleler ve tehdit unsurları daha derin bir sorunun göstergesi. Bu süreç, ABD’nin kendi çıkarlarını korumak adına, küresel ekonomi üzerinde ne denli baskı kurabileceğinin bir başka örneği.
Macron’un Tepkisi: Belirsizlik, Avrupa Şirketlerini Sarsıyor
Fransa Cumhurbaşkanı Macron, bu 90 günün aslında bir çözüm süreci değil, ekonomik aktörler için belirsizlik ve risk anlamına geldiğini ifade etti. Özellikle otomotiv, havacılık ve lüks tüketim gibi ABD pazarıyla entegre çalışan sektörler, yatırım ve üretim planlarında ciddi kararsızlık yaşıyor. Macron’un deyimiyle, “Her an iptal edilebilecek geçici bir ateşkesle” Avrupa, ekonomik kararlar almakta zorlanıyor.
Çin ve AB Ortak Cephesi: “Zorbalığa” Karşı Diplomatik Hamleler
Trump’ın tarifelerinden en çok etkilenen bir diğer aktör ise Çin. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Avrupa Birliği ile ortak hareket etme çağrısı yaparak, ABD’nin “ekonomik zorbalığına” karşı durulması gerektiğini belirtti. İspanya Başbakanı Pedro Sánchez ile Pekin’de bir araya gelen Xi, Avrupa ile ticaretin siyasi baskıdan arındırılması gerektiğini savundu.
Bu açıklamanın hemen ardından Çin, ABD ürünlerine uyguladığı tarifeleri yüzde 125’e kadar çıkardı. Bu agresif karşı hamle, ticaret savaşının kısa vadede yatışmayacağını ve taraflar arasında daha sert ekonomik kararların alınabileceğini gösteriyor.
Piyasalarda Deprem Etkisi
Tarifelerin askıya alınması kısa süreli bir olumlu hava yaratsa da, küresel borsalarda düşüş dalgası hızla yayıldı. Tokyo Borsası’nda yüzde 5’e yakın kayıplar yaşanırken, Avrupa’da da endeksler kırmızıya büründü. Özellikle enerji fiyatlarında dalgalanmalar dikkat çekiyor; petrol fiyatları art arda ikinci haftasında da düşüş eğiliminde.
Finans çevreleri, 90 gün sonra ne olacağına dair hiçbir kesinlik olmadığını vurguluyor. Bu, yatırımcıların uzun vadeli stratejiler geliştirmesini engelliyor. Risk iştahının azalması ise hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerin ekonomilerini baskı altına alıyor.
Ticaret Savaşlarının Diplomasiye Etkisi
Bu süreç sadece ekonomiyle sınırlı değil; aynı zamanda uluslararası ilişkilerde de yeni dengeler yaratıyor. Çin’in Avrupa ülkeleriyle kurduğu temaslar, küresel iş birliği arayışlarının artacağını gösteriyor. Trump yönetiminin sert söylemleri, ABD’nin geleneksel müttefikleriyle ilişkilerini de zora sokuyor.
Avrupa Birliği, bu noktada iki seçenekle karşı karşıya: Ya Trump yönetimiyle daha fazla taviz vererek kısa vadeli çözümler üretmek, ya da Çin gibi alternatif ticaret ortaklarıyla ilişkileri güçlendirmek.
Fransa ve Almanya’nın Ortak Hattı
Fransa’nın yanı sıra Almanya da tarifelere karşı sert bir duruş sergiliyor. Alman yetkililer, özellikle otomotiv sektörünün geleceği için belirsizlik ortamının kaldırılması gerektiğini belirtiyor. AB Komisyonu ise, Trump ile doğrudan müzakere masasına oturmak yerine, ortak stratejiler geliştirerek yanıt vermekten yana.
Bu ortak hat, Avrupa’nın kendi içinde daha koordineli hareket etmesine neden olabilir. Ancak ABD’nin iç politikasında yaşanan dalgalanmalar, alınan kararların sürdürülebilirliğini tehdit ediyor.
Süreç Nasıl Gelişecek?
Uzmanlara göre, 90 gün sonra tarifelerin geri getirilmesi olasılığı yüksek. Trump, özellikle seçimlere giderken “sert duruşunu” kaybetmek istemiyor. Bu nedenle müzakereler sonuçlansa bile yeni bir ekonomik cepheleşme kaçınılmaz olabilir.
Avrupa’nın bu süreçte yapması gereken en önemli şey, dış ticarette bağımsızlık ilkesini gözeterek yeni pazarlar ve iş birlikleri geliştirmek. Aksi halde Trump’ın baskıcı stratejilerine karşı savunmasız kalabilir.
Trump’ın 90 günlük tarife molası, aslında bir barış değil; yeni bir ekonomik savaşın sessiz hazırlığı. Avrupa’nın, Çin’in ve diğer ülkelerin nasıl bir yol izleyeceği, küresel ekonominin geleceğini belirleyecek.
