40,2601$% 0.13
46,7458€% 0.13
53,9601£% 0.23
4.316,24%0,46
3.337,10%0,40
10.198,76%-0,26
40,2601$% 0.13
46,7458€% 0.13
53,9601£% 0.23
4.316,24%0,46
3.337,10%0,40
10.198,76%-0,26
ABD Başkanı Donald Trump, dünya ekonomisini sarsacak yeni bir gümrük tarifesi paketi açıkladı. 1 Ağustos’ta imzaladığı yürütme emriyle ABD’ye ithalat yapan onlarca ülkeye yönelik kapsamlı bir vergi artışı kararı alan Trump, küresel ticaret dengelerini altüst etti. Alınan karara göre Kanada, Hindistan, Tayvan, Güney Kore, Almanya, Meksika ve Güney Afrika gibi ülkelerden ithal edilen binlerce ürüne %10 ila %41 arasında değişen oranlarda vergi uygulanacak. Bu hamle piyasaları anında etkiledi; dünya borsalarında sert düşüşler yaşandı, yatırımcı güveni sarsıldı.
Trump’ın beklenmedik kararı sonrası küresel borsa endeksleri adeta kırmızıya büründü. Özellikle Avrupa ve Asya piyasalarında sert satışlar görüldü. Almanya’nın DAX endeksi %1.8, Fransa’nın CAC 40 endeksi %2.1, İngiltere FTSE 100 ise %0.6 oranında değer kaybetti. Japonya’da Nikkei endeksi %1.3 düşerken, Çin ve Güney Kore borsalarında da yüzde 1’in üzerinde gerilemeler gözlendi.
ABD borsalarında da benzer bir tablo ortaya çıktı. Açılışta S\&P 500 yaklaşık %1 gerilerken, teknoloji şirketlerinin yoğunlukta olduğu Nasdaq %1.4 oranında düştü. Dow Jones ise %0.8 kayıpla günü açtı. Özellikle ihracata dayalı büyük firmalarda hisseler ciddi değer kaybı yaşadı.
Bu gelişmeler, sadece yatırımcıları değil, aynı zamanda ekonomistleri ve analistleri de endişelendirdi. Uzmanlar, bu yeni tarifelerin enflasyonist baskıları artırabileceğini, üretim maliyetlerini yükseltebileceğini ve nihayetinde tüketiciye daha yüksek fiyatlar olarak yansıyabileceğini vurguluyor. Ayrıca, uluslararası ticaret zincirinde yaşanabilecek kırılmaların küresel büyümeyi de olumsuz etkileyebileceği düşünülüyor.
Oxford Economics’ten yapılan açıklamada, bu gümrük tarifelerinin dünya ticaret hacmini ciddi şekilde daraltabileceği ve ABD dahil birçok ülkede resesyon ihtimalini artırabileceği belirtildi. Benzer şekilde, bazı yatırım kuruluşları da Trump’ın bu adımını “yeni bir ticaret savaşı”nın başlangıcı olarak yorumladı.
Kurumsal yatırımcılar, riskten kaçınma stratejisine geçerek defansif sektörlere yönelmeye başladı. Özellikle enerji, savunma ve sağlık gibi kriz anlarında daha dayanıklı görülen sektörlere olan talep artarken, teknoloji ve tüketim malları sektöründeki hisseler ciddi satış yedi. Bu durum, borsalardaki sektörel dengeleri de değiştirdi.
Portföy yöneticileri ise yatırımcılara kısa vadede nakit varlıkları artırmalarını, uzun vadede ise daha az dalgalanma yaşayan hisse ve tahvillere yönelmelerini öneriyor. Ayrıca, altın gibi güvenli liman varlıklarında da değer artışı dikkat çekti.
Ticaret savaşına yönelik endişeler, yatırımcıları Amerikan dolarına yönlendirdi. Dolar endeksi, tarife kararının ardından gün içerisinde %0.7 yükseldi. Bu durum, gelişmekte olan ülkelerin para birimlerinde baskı oluşturdu. Öte yandan, ABD 10 yıllık tahvil faizleri ise düşüş gösterdi. Analistler, bunun yatırımcıların güvenli liman arayışının ve FED’in faiz indirimi ihtimalinin bir yansıması olduğunu ifade etti.
Trump’ın tarifelere dayalı ticaret stratejisi, içeride de ciddi eleştirilere yol açtı. ABD Kongresi’nde bazı senatörler, Başkan’ın bu kadar geniş kapsamlı vergi düzenlemelerini tek başına uygulamasını sorguluyor. “Trade Review Act” isimli yeni bir yasa tasarısı ile Başkan’ın gümrük vergisi yetkilerinin sınırlanması hedefleniyor.
Ayrıca bazı hukukçular, yeni tarifelerin daha önce Anayasa Mahkemesi’nden dönen “Liberation Day” benzeri kararlar gibi hukuki sorunlara yol açabileceğini belirtiyor. Bu durum, piyasalar açısından ek bir belirsizlik unsuru yaratıyor.
Trump’ın yeni vergi düzenlemeleri doğrudan Türkiye’yi hedef almıyor olsa da, küresel risk algısındaki artış ve gelişmekte olan piyasalardan sermaye çıkışı, Borsa İstanbul’da da yankı buldu. BIST 100 endeksi günü %1.1 düşüşle tamamlarken, döviz kurlarında da yukarı yönlü hareketler gözlendi. Uzmanlar, önümüzdeki günlerde TL üzerinde baskının artabileceğini ve Türkiye gibi gelişen piyasalarda volatilitenin yükselmesini bekliyor.
Trump’ın attığı bu ticaret adımı, dünya genelinde yatırımcıları temkinli davranmaya zorluyor. Gerek ekonomik büyüme açısından, gerekse hisse senedi piyasaları üzerinde yaratacağı etkiler bakımından, bu tarifelerin kısa sürede geri çekilmesi beklenmiyor. Yatırımcılar için önümüzdeki dönemde risk yönetimi, portföy çeşitliliği ve temkinli analizler her zamankinden daha büyük önem taşıyacak gibi görünüyor.