Türkiye bir deprem ülkesi. Günün herhangi bir saatinde, hiç beklemediğimiz bir anda bir deprem yaşanabilir. Bu yüzden deprem anında nasıl hareket edilmesi gerektiğini bilmek, hem kendi hayatımızı hem de sevdiklerimizin hayatını kurtarabilir. İşte deprem anında yapmanız gerekenler:
Panik Yapmayın!
Deprem başladığı anda yaşanan en büyük hata panik yapmaktır. Unutmayın, panik hareketleri yanlış kararlar vermenize neden olur. Bu da ciddi yaralanmaların veya hayati risklerin ortaya çıkmasına yol açar. Derin bir nefes alın ve çevrenizi hızlıca analiz ederek güvenli bir pozisyon alın.
Çök, Kapan, Tutun!
Uzmanlar, deprem sırasında uygulanması gereken temel hareketin “Çök-Kapan-Tutun” olduğunu söylüyor. Şu adımları izleyin:
• Çökün: Hızla yere çökerek dengenizi sağlayın.
• Kapanın: Başınızı ve boynunuzu koruyacak şekilde vücudunuzu kapatın.
• Tutunun: Sağlam bir eşya bulup ona tutunarak sarsıntı geçene kadar bekleyin.
Bu yöntem, düşen eşyalardan, camlardan ve tavan parçalarından korunmanıza yardımcı olur.
Güvenli Noktalara Geçin
Deprem anında bulunduğunuz yerdeki en güvenli noktaya yönelin. Güvenli noktalar şunlardır:
• Sağlam bir masa veya sıra altı,
• Yatağın yanındaki boşluk (yataklar darbe emici olabilir),
• İç duvar dipleri (özellikle taşıyıcı kolonların yanında).
Pencere kenarlarından, kitaplık ve dolap gibi devrilebilecek eşyalardan, camlı bölmelerden uzak durun.
Asansör Kullanmayın
Deprem anında ya da hemen sonrasında kesinlikle asansör kullanmayın. Elektrik kesintisi veya mekanik arıza nedeniyle asansörde mahsur kalabilirsiniz. Deprem bitmeden binanın içinde hareket etmek de tehlikeli olabilir.
Olduğunuz Yerde Kalın
Çok şiddetli bir deprem yaşanıyorsa, bulunduğunuz binadan çıkmaya çalışmak büyük risk taşır. Merdiven boşlukları ve bina çıkışları, yapının en zayıf kısımlarıdır. Sarsıntı geçene kadar olduğunuz yerde kalın ve kendinizi korumaya odaklanın.
Dışarıdaysanız Ne Yapmalısınız?
Deprem anında dışarıdaysanız:
• Binalardan, duvarlardan, ağaçlardan ve elektrik direklerinden uzaklaşın.
• Açık bir alana yönelin.
• Eğer araba kullanıyorsanız, aracı güvenli bir yerde durdurun ve içinde kalın. Köprülerden, alt geçitlerden ve viyadüklerden uzak durun.
Kalabalık Alanlardaysanız
Eğer alışveriş merkezi, stadyum veya toplu bir etkinlik alanındaysanız:
• İnsanların paniklemesine engel olmaya çalışın.
• Çök-Kapan-Tutun hareketini yapın.
• Çıkışlara doğru koşuşturmayın, bu ezilmelere neden olabilir.
Elektrik, Gaz ve Su Hatları
Deprem sonrasında:
• Gaz kokusu alıyorsanız, hemen gaz vanalarını kapatın ve binayı terk edin.
• Elektrik sigortasını kapatarak olası yangın riskini önleyin.
• Su tesisatında patlama olup olmadığını kontrol edin.
İlk Yardım Bilgisine Sahip Olun
Depremden sonra yaralanmalar sık görülür. Temel ilk yardım bilgilerine sahip olmak hayat kurtarır. Kanamayı durdurmak, bilinçsiz bir kişiyi güvenli pozisyona almak gibi temel müdahaleleri öğrenmek son derece önemlidir.
Deprem Çantasını Hazırlayın
Deprem anında ihtiyaç duyabileceğiniz malzemeleri önceden hazırlayıp kolay ulaşabileceğiniz bir yerde bulundurun. Bir deprem çantasında şunlar bulunmalıdır:
• Su ve dayanıklı gıdalar,
• İlk yardım seti,
• Fener ve yedek piller,
• Powerbank ve şarj kablosu,
• Battaniye, kıyafet,
• Önemli evrak fotokopileri,
• Küçük miktarda nakit para.
Enkaz Altında Kalırsanız
Eğer deprem sonrası enkaz altında kalırsanız:
• Hareket etmeye çalışmayın, toz kaldırabilirsiniz.
• Ağzınızı ve burnunuzu bir bezle kapatın.
• Taş veya boruya vurarak yerinizi belli etmeye çalışın.
• Gücünüzü koruyun, bağırmak son çare olmalıdır.
Afet ve Acil Durum Toplanma Alanları
Önceden yaşadığınız yerdeki toplanma alanlarını öğrenin. Belediyeler ve AFAD (Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı), her il ve ilçede belirli güvenli toplanma alanları oluşturmuştur. Bu bilgileri e-devlet üzerinden veya belediyenin internet sitesinden bulabilirsiniz.
Psikolojik Hazırlık da Önemli
Deprem sonrası sadece fiziksel yaralanmalar değil, psikolojik etkiler de yaşanır. Özellikle çocuklar, yaşlılar ve hassas bireyler için sakin ve güven verici bir tutum sergilemek çok önemlidir. Kendiniz ve aileniz için psikolojik destek almaktan çekinmeyin.
Unutmayın: Depreme Hazırlıklı Olmak Hayat Kurtarır!
Depremin zamanı ve şiddeti öngörülemez. Ancak doğru bilgi ve doğru reflekslerle, hem kendinizi hem de çevrenizdekileri koruyabilirsiniz. Şu an yaşadığımız her gün, hazırlık yapmak için bir fırsattır. Bugün bir adım atın, sevdiklerinizin ve kendi hayatınızın sigortası olun.
