Elon Musk’ın Grokipedia’sında Güven Krizi Akademisyenler Alarm Veriyor

0

BEĞENDİM

0

Dünyanın en zengin insanı konumundaki Elon Musk, yapay zekâ destekli yeni ansiklopedisi Grokipedia’yı büyük bir amboyla tanıttı. Proje, “gerçeği, bütün gerçeği ve yalnızca gerçeği” sunma iddiasıyla piyasaya sürüldü. Fakat akademisyenlerin ve bağımsız denetçilerin yaptığı ilk değerlendirmeler, platformun bu vaatlerinin oldukça sınırlı kaldığını gösteriyor.

Platformun ilk haftasında yaklaşık 885 000 makale yayınlandığı bildirildi. Bu geniş içerik hacmine rağmen, birçok içeriğin Wikimedia Foundation tarafınca desteklenen Wikipedia’dan büyük oranda alındığı, hatta bazı bölümlerin neredeyse birebir aktarıldığı analiz edildi. Bu da Grokipedia’nın “yeni bilgi kaynağı” iddiasının gölgelendiğini ortaya koydu.

Akademisyenlerin eleştirileri üç ana eksen üzerinden yoğunlaşıyor: içerik doğruluğu, ideolojik yönelim ve şeffaflık eksikliği. Öncelikle, birçok makalede tarihî veriler ve biyografik bilgiler ciddi hatalar içeriyor. Örneğin Cambridge Üniversitesi tarih profesörü Sir Richard Evans kendi biyografisini kontrol ettiğinde, Grokipedia’daki bilgilerin gerçeklerle örtüşmediğini tespit etti. Buna göre bu platformda “chat odası katkılarıyla akademik yayınların eşit statüde yer aldığı” bir durum söz konusu. Hierarşik bilgi üretiminde ciddi bir sapma olduğu yönünde uyarı yaptı.

İkinci olarak, içerikler ideolojik yönelim açısından dikkat çekici. Grokipedia’da özellikle güncel politik ve toplumsal konularda sağ-görüşlü söylemler ağırlıklı olarak yer alıyor. Örneğin Ukrayna-Rusya savaşıyla ilgili madde, resmi Rus terminolojisini referans alırken, bu konuya dair Wikipedia’daki yaklaşım oldukça farklı. Bu da bilginin tarafsız şekilde sunulması kaygısını doğuruyor.

Üçüncü olarak ise üretim süreci şeffaf değil: Makaleler büyük oranda yapay zekâ tarafından oluşturulmuş durumda ve insan editörlerin denetim süreci, eğitildiği veri setleri ya da düzeltme mekanizmaları net biçimde açıklanmamış durumda. Bu da “kim gerçeği belirliyor?” sorusunu yeniden gündeme getiriyor.

Bu durumu daha geniş bir bağlamda düşünürsek: Ansiklopediler tarih boyunca bilginin derlenmesi ve paylaşılması için kullanıldı. Ama bu kez işin temelinde yapay zekâ ve büyük teknoloji vizyonu var; bu vizyon, bilginin üretimi, kaynağı ve kontrolü hakkında önemli sorular doğuruyor. Grokipedia büyük bir vizyonla ortaya çıkmış olabilir ama içerik hataları, ideolojik sapmalar ve şeffaflık eksikliği bu vizyonun ciddi şekilde gölgelenmesine sebep oluyor.

Grokipedia vizyoner bir adım olarak dikkat çekiyor ancak güvenilir bir başvuru kaynağı haline gelmek için henüz önemli ölçüde yol kat etmesi gerekiyor. Kullanıcıların bu platformu birinci başvuru noktası olarak görmeden önce içerikleri başka kaynaklarla karşılaştırması öneriliyor.